معروف‌ترین سازهای ابداعی ایرانی

در طول زمان موسیقیدانان ایرانی هر کدام با توجه به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند و سبک موسیقی خاص خودشان سازهایی را ابداع کرده‌اند. دلیل ساخت این سازها عدم وجود صداهای لازم در قطعات می‌باشد. در ایران اساتیدی مانند محمدرضا شجریان, حسین علیزاده و… سازهای جدیدی ساخته اند که از آنها در آهنگ‌ها استفاده شده است. ما در این مقاله قصد داریم به معرفی معروف‌ترین سازهای ابداعی ایرانی بپردازیم.

صراحی

ساز صراحی یک ساز زهی آرشه‌ای بم خوان است و مانند ساز کمانچه نواخته می‌شود. این ساز توسط استاد محمدرضا شجریان در سال 1387 ابداع شد. نوازندگان سازهایی مانند ویولن، کمانچه، ویولن سل و کنترباس به راحتی می‌توانند آن را بنوازند. از ویژگی‌های قابل توجه ساز صراحی قابل تعویض بودن محفظه پوست و چوب آن است.

سلانه

سلانه سازی است از خانواده تنبور که توسط حسین علیزاده و سیامک افشاری ابداع شده است. این ساز دارای 12 سیم است که 6 سیم آن را برای اجراهای ملودی کوک می‌کنند و 6 سیم دیگر سیم‌های رزونانس یا ایجاد طنین هستند و بر روی آنها انگشت‌گذاری انجام نمی‌شود.  6 سیم رزونانس در واقع برای تقویت نت‌ها و هارمونیک دستگاهی است و رنگ‌های اصلی را برجسته می‌کند. محدوده صدایی ساز سلانه بم است و صدایی منحصر به فرد دارد.

کرشمه

کرشمه سازی است زهی مضرابی که نواختن آن شبیه به ساز تار می‌باشد. این ساز نیز از سازهای ابداعی ایرانی و ساخته دست استاد محمدرضا شجریان است. برای نواختن ساز کرشمه نوازنده باید این ساز را با یک بند به گردن خود آویزان کند.

شورانگیز

از دیگر سازهای ابداعی ایرانی ساز شورانگیز می‌باشد. این ساز که توسط استاد حسین علیزاده ساخته شده است، شباهت زیادی به سازهای تار، سه تار و تنبور دارد. در صفحه ساز شورانگیز برای صدادهی بهتر علاوه بر چوب از پوست نیز استفاده شده است. کاسه آن کمی از سه تار بزرگتر است و دارای 6 سیم می‌باشد. . این ساز ابتدا به سفارش علی تجویدی و توسط ابراهیم قنبری مهر ساخته شد و سال‌ها بعد حسین علیزاده سازی به نام شورانگیز را ابداع نمود.

ساز نوتار

از دیگر سازهای ابداعی ایرانی ساز نوتار می‌باشد که توسط داریوش طلایی آهنگساز و نوازنده تار و سه‌تار ابداع شد. استادان بزرگی مانند علی اکبر شهنازی، نورعلی برومند، عبدالله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی در ساختن ساز نوتار با او همکاری کردند. این ساز در واقع همان تار سنتی ایرانی است ولی در قسمت کاسه آن تغییرات آکوستیکی انجام شده است. ساز نوتار توانست در جشنواره خوارزمی رتبه نخست را کسب کند.

دل ‌و دل

ساز دل و دل از دیگر سازهای ابداعی ایرانی است که سازنده آن استاد محمدرضا شجریان می‌باشد. این سا در دو وسعت صدایی آلتو و سوپرانو ساخته شده و صدایی شبیه به کمانچه و ویولن دارد. دلیل نامگذاری آن، این است که کاسه آن شبیه به دو دل می‌باشد.

باربد

باربد نیز سازی است که توسط استاد محمدرضا شجریان و در دو شکل متفاوت ابداع شد. این ساز از خانواده سازهای زهی می‌باشد و می‌تواند جایگزین مناسبی برای صدای گیتار و عود باشد.

حافظ

ساز حافظ سازی است که توسط حافظ ناظری (فرزند شهرام ناظری) آهنگساز، نوازنده، خواننده و رهبر ارکستر ابداع شده است. ایده ساخت این ساز از حافظ ناظری است و ساخت آن توسط سعید صفری و مجید صفری انجام گرفته است. ساز حافظ دارای 6 عدد سیم می‌باشد و بسیار به سه تار شبیه است اما دسته پهن‌تری دارد. این ساز نسبت به سه تار صدای حجیم‌تری دارد و دارای 17 پرده کروماتیک است.

شاه کمان

شاه کمان سازی است که توسط استاد کیهان کلهر و پیتر بیفن ابداع شده است. استاد کلهر در سفری که به استرالیا داشت متوجه شد پیتر بیفن سازی شبیه به ساز کمانچه با دسته‌ای بلندتر را می‌نوازد. بعد از آن استاد کلهر به فکر ساختن شاه کمان افتاد و 15 سال ساختن آن زمان برد. این ساز از لحاظ ساختاری شبیه کمانچه است ولی 5 پرده از آن پایین‌تر می‌باشد و صدای بم‌تری دارد. همچنین ساز شاه کمان دارای 8 عدد سیم است.

دف کوکی

از دیگر افرادی که دست به خلق سازهای ابداعی ایرانی زده است مجید آذری پور می‌باشد. ساز دف کوکی از سازهایی است که توسط وی ساخته شده است. در این ساز پوست دف برای تنظیم با انواع سبک‌ها و قطعات موسیقی‌ قابل تنظیم می‌باشد.

سبو

سبو از دیگر ساز‌های ابداعی استاد محمدرضا شجریان می‌باشد که سازی است زهی آرشه‌ای و مانند ساز ویولن نواخته می‌شود. استاد شجریان این ساز را جایگزینی برای سازهای ویولن و کمانچه می‌داند.

کلام آخر

همانطور که دانستید سازهای زیاد و متنوعی توسط اساتید ایرانی ابداع شده‌اند. ما در این مقاله سعی کردیم به معرفی معروف‌ترین سازهای ابداعی ایرانی بپردازیم. از دیگر سازهای ابداعی می‌توان به کولک، شهرآشوب، شهنواز، شهبانگ، ساغر، پرهیب، تندر، ارغنون، دلنواز، مراژ، نسیم و بم تار اشاره کرد. هر کدام از این سازها وسعت صدایی و ویژگی‌های منحصر به فرد خودشان را دارند. اگر علاقه‌مند به یادگیری سازهای ایرانی می‌باشید می‌توانید در هر کجای دنیا که هستید با ثبت‌نام در مجموعه سه لا چنگ به خواسته خود دست پیدا کنید.

در مجموعه ما بهترین و مجرب‌ترین اساتید موسیقی از سراسر کشور در حال آموزش آنلاین موسیقی به هنرجویان می‌باشند. شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت سه لا چنگ رزومه درخشان مدرسین ما را مطالعه نمایید و با خیالی راحت به جمع هنرجویان ما بپیوندید. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در کلاس‌ها می‌توانید با شماره 91098925-021 تماس حاصل نمایید و یا فرم مشاوره رایگان زیر را پر کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس بگیریم.

جهت مشاوره رایگان و ثبت‌نام در کلاس‌ها فرم زیر 👇 را پر کنید.