آشنایی با نحوه نت خوانی سه تار از صفر تا صد

همه ما می‌دانیم که وقتی می‌خواهیم یک کار جدیدی را آغاز کنیم ابتدا باید با اصول اولیه آن آشنا شویم. در شروع یادگیری یک ساز جدید مانند سه تار نیز لازم است با حروف الفبای موسیقی، علائم و نحوه نت خوانی سه تار آشنا شوید. این مرحله شاید یکی از دشوارترین مراحل یادگیری ساز سه تار باشد اما با تمرین روزانه می‌توانید کاملا به آن مسلط شوید. ما در این مقاله به آموزش نت خوانی سه تار به زبان ساده می‌پردازیم تا بتوانید خیلی راحت و سریع در راه یادگیری سه تار قدم بردارید.

همانطور که گفتیم یکی از مهم‌ترین مراحل یادگیری ساز سه تار، آموزش نت خوانی است. بدون یادگیری نت‌ها و جای آنها بر روی دسته سه تار نمی‌توانید تبدیل به یک نوازنده حرفه‌ای شوید. پس لازم است برای یادگیری نحو نت خوانی سه تار وقت بگذارید تا با پشتکار و تمرین روزانه به نتیجه دلخواه خود برسید. برای یادگیری نت خوانی سه تار لازم است با یک سری اصطلاحات اولیه آشنا شوید که در ادامه آنها را برای شما توضیح می‌دهیم.

نت

اصطلاح اول که در آموزش نت خوانی سه تار آشنایی با آن ضروری است، نت می‌باشد. نت‌ها در واقع همان الفبای موسیقی هستند که هر کدام معرف یک صدا یا آوا با یک فرکانس مشخص هستند. ما در موسیقی تعداد هفت عدد نت اصلی داریم که تمام قطعات موسیقی توسط همین هفت نت ساخته و نواخته می‌شوند. بنابراین بدون یادگیری نام نت‌ها نمی‌توانید قطعه موسیقی را بخوانید و بنوازید.

نام این هفت نت به ترتیب عبارت است از: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی

در کتاب‌های آموزشی و قطعات موسیقی، نت‌ها را با حروف انگلیسی نیز نام‌گذاری می‌کنند. پس بهتر است حرف مختص به هر نت را نیز بدانید. در نام‌گذاری انگلیسی نت‌ها را با حروف زیر نشان می‌دهند:

دو”C”، ر “D”، می “E”، فا “F”، سل “G”، لا “A”، سی  “B”

خط حامل

اصطلاح بعدی که در یادگیری نحوه نت خوانی سه تار باید با آن آشنا شوید خط حامل است. خطوط حامل در واقع پنج خط موازی و مساوی هستند که نت‌ها را بر روی خطوط یا بین آنها می‌نویسند. هر یک از خط‌ها نمایانگر نام یک نت خاص می‌باشد و شخصیت نت‌ها توسط جایگاه آنها بر روی خطوط حامل مشخص می‌شود. لازم به ذکر است که خطوط حامل را از پایین به بالا می‌شمارند.

کلید

یکی دیگر از اصطلاحات مهم در یادگیری نت خوانی سه تار کلید است. کلید علامتی است که در ابتدای خطوط حامل نوشته می‌شود. در حقیقت کلید است که مشخص می‌کند هر خطی از خطوط حامل به چه نتی تعلق دارد. در موسیقی چند کلید داریم که با توجه به گستره صدایی سازها از آنها بهره می‌گیرند. رایج‌ترین کلید در موسیقی کلید سُل است و برای سه تار نیز از همین کلید استفاده می‌شود. در کلید سل نتی که روی خط دوم است نت سل می‌باشد و شما از طریق پیدا کردن آن می‌توانید نام نت‌های دیگر را تشخیص دهید.

سرکلید

در اصطلاح به علائمی که بعد از کلید و بین یا بر روی خطوط حامل می‌نویسند سرکلید می‌گویند. به این علائم، علائم عرضی یا تغییر‌دهنده نیز می‌گویند که شامل بمل (♭)، دیز (♯)، بکار (♮)، کُرُن و سُری است. یادگیری این علائم در نحوه نت خوانی سه تار به شما کمک می‌کند تا دستگاهی که قطعه در آن نوشته شده است را تشخیص دهید و سازتان را مطابق با آن کوک کنید. علائمی که برای هر نت در سرکلید نوشته می‌شود در طول قطعه ثابت است مگر در کنار نتی بطور خاص یک علامت دیگر مثل بکار نوشته شود. هدف از نوشتن سرکلید این است که باعث می‌شود نت خوانی ساده‌تر شود.

کشش و شکل نت‌ها

از دیگر پارامترهای مهم در یادگیری نحوه نت خوانی سه تار شکل نت‌ها و کشش آنها می‌باشد. شکل هر نت نشانگر کشش آن است. کشش نت‌ها می‌تواند با توجه به سرعت قطعه تغییر کند ولی سرعت آنها نسبت به یکدیگر همیشه ثابت است. در یک قطعه موسیقی می‌توانیم کشش‌های مختلفی از نت‌ها را داشته باشیم تا به آن زیبایی و تنوع ببخشد. نسبت این کشش‌ها در انواع سکوت‌ها نیز صادق است. نت مبنا در موسیقی نت گرد است و کشش بقیه نت‌ها نسبت به آن مشخص می‌شود. برای مثال نت سیاه از لحاظ ارزش زمانی نت گرد می‌باشد. برای درک بهتر کشش و شکل نت‌ها به شکل زیر توجه کنید.

میزان

در موسیقی قطعات را از نظر ارزش زمانی به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌کنند که به هریک از این بخش‌ها میزان می‌گویند. در یک قطعه، ارزش زمانی همه میزان‌ها یکسان و برابر است. یک سری خطوط به صورت عمودی میزان‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند که به آنها خط میزان می‌گویند.

کسر میزان

کسر میزان در ابتدای قطعه و بعد از کلید نوشته می‌شود. در کسر میزان یک عدد در بالای آن و یک عدد در پایین وجود دارد. عدد بالا نشان‌دهنده تعداد نت‌ها در یک میزان است و عدد پایین کشش هر کدام از آنها را نشان می‌دهد. در نتیجه از طریق کسر میزان می‌توان نوع و تعداد نت‌ها را تشخیص داد. برای مثال کسر میزان  یعنی در هر میزان دو نت وجود دارد که کشش هر کدام از آنها برابر با نت چنگ می‌باشد. این نت‌ها در هر میزان می‌توانند از نظر زمانی به نت‌های کوچکتر تقسیم شوند اما باید مجموع نت‌ها از نظر زمانی ثابت و برابر با دو نت چنگ باشد.

تمپو یا سرعت قطعه

همیشه در بالای خطوط حامل عددی نوشته می‌شود که سرعت قطعه را مشخص می‌کند. پارامتر تمپو مشخص کننده میزان کشش هر نت بر حسب ثانیه می‌باشد که این عدد برای هر قطعه متفاوت است. می‌توانید برای تعیین و تمرین بهتر سرعت نواخته شدن نت‌ها، از مترونوم استفاده کنید.

خطوط اتصال و اتحاد

در آموزش نحوه نت خوانی سه تار لازم است با خطوط اتصال و اتحاد نیز آشنا شوید. خط اتحاد خط خمیده‌ای است که در بالای دو نت هم‌نام کشیده می‌شود و معنی آن این است که ارزش زمانی نت دوم باید به نت اول اضافه شود. خط اتصال در بالای دو یا چند نت غیر هم‌نام کشیده می‌شود و بیانگر این است که نت‌ها باید بدون وقفه و پشت سر هم اجرا شوند.

نت خوانی سه تار

همانطور که می‌دانید سه تار دارای چهار عدد سیم است که در کوک پایه به ترتیب بر روی نت‌های دو، سل، دو، دو کوک می‌شوند. کوک‌های دیگری نیز برای ساز سه تار وجود دارد که در صورت تمایل به دانستن آنها می‌توانید به مقاله راهنمای جامع نحوه کوک سه تار مراجعه کنید.

در عکس پایین می‌توانید جای نت‌ها را بر روی پرده‌بندی دسته ساز سه تار پیدا کنید. البته این عکس نام نت‌ها در همان کوک پایه که ذکر کردیم را نشان می‌دهد.

کلام آخر

همانطور که دانستید آموزش نحوه نت خوانی سه تار یکی از ضروری‌ترین مراحل برای تبدیل شدن به یک نوازنده حرفه‌ای است. برای یادگیری و تسلط به نت‌ها و علائم باید روزانه آنها را با نوشتن در دفتر نت تمرین و تکرار کنید. اما برای یادگیری بهتر نیاز است که از یک مدرس توانا و دلسوز کمک بگیرید. شما می‌توانید در مجموعه سه لا چنگ به بهترین اساتید آموزش سه تار آنلاین از کل کشور دسترسی پیدا کنید. با ثبت نام در وبسایت سه لا چنگ به جمع ما بپیوندید و از آموزش آنلاین و مزایای آن درکنار حرفه‌ای ترین اساتید سه تار بهره ببرید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره  91098925-021 تماس حاصل نمایید و یا فرم مشاوره زیر را پر کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس بگیریم.

جهت مشاوره رایگان و ثبت‌نام در کلاس‌ها فرم زیر را پر کنید.