تربیت شنوایی در موسیقی « شنیدن، در جهت کمک به یادگیری بهترِ موسیقی»
مقدمه:
در تاریخچه بلند موسیقی، گوش دادن همیشه نقشی بسیار مهم داشته و همچنان نیز دارد. گوش دادن به موسیقی به معنای فراتر از شنیدن ساده است؛ بلکه یک تجربه عمیق و حسی است که ابعاد جدیدی از مفاهیم و احساسات را در اختیار شنونده قرار می‌دهد. این تجربه، گوش دادن را به یک هنر تبدیل می‌کند که در آن شنونده با همه وجود و تمرکز خود به تماشای داستانی از طریق نوا و صدا می‌پردازد. در این مقاله، من به تعمق در موضوع تقویت مهارت‌های گوش دادن در موسیقی و اهمیت آن میپردازم.
گوش دادن به موسیقی نه تنها یک عادت ساده است، بلکه یک مهارت قدرتمند که تجربه موسیقی را به شکل ژرف‌تری تغییر می‌دهد و ارتباطی نزدیک با قطعات موسیقی و هنرمندان را فراهم می‌آورد. در ادامه مقاله، به بررسی تکنیک‌ها، مزایا و راهکارهای مختلفی که می‌تواند به بهبود مهارت‌های گوش دادن کمک کند، خواهم پرداخت. همچنین، نکاتی برای تشکیل یک بانک حافظه موسیقیایی قوی و ایجاد ارتباطی عمیق با اثرات احساسی موسیقی نیز مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
یک قطعه موسیقی در وهله اول ممکن است با شنیدن آن یک صدای واحد را بشنویم، فارغ از آن که به جزئیات صدای ساز و یا خواننده دقت کنیم. اما اگر بار دیگر آن را به هدف شنیدن جز به جز صداها، آن قطعه را بشنویم، میتوانیم هربار هر جز را جداگانه بشنویم و با توجه به اطلاعات و سواد تئوریک خود، ساختار آن قطعه را در ذهن خود تجزیه و تحلیل کنیم. در ادامه مقاله به این مسائل بیشتر خواهم پرداخت.
تشکیل یک بانک حافظه موسیقیایی: تجربه ارتباط عمیق با نت‌ها و صداها
یکی از راه‌های کلیدی برای ارتقاء مهارت‌های گوش دادن در موسیقی، تشکیل یک بانک حافظه موسیقیایی قوی است. این بانک حافظه، مخزنی است که در ذهن شما از نت‌ها، ملودی‌ها، ریتم‌ها و صداهای مختلف ایجاد می‌شود. این تجربه به شما امکان می‌دهد تا به طور طبیعی و بی‌وقفه به موسیقی گوش دهید و به جزئیات بیشتری توجه کنید.
1. ملودی‌ها و هارمونی‌های قابل توجه: ذخیره نت‌ها در ذهن
یکی از اصولی‌ترین قسمت‌های تشکیل بانک حافظه موسیقیایی، ذخیره ملودی‌ها و هارمونی‌های مورد علاقه‌تان در ذهن است. زمانی که با گوش دادن به یک قطعه موسیقی، ملودی‌های زیبا را شناسایی کردید، سعی کنید آنها را در ذهن‌تان ثبت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در طول زمان، بتوانید ملودی‌ها را به طور طبیعی و بدون نیاز به گوش دادن مجدد فراخوانی کنید.
2. جزئیات نواختن سازها: تشخیص تفاوت‌های نازک
یکی دیگر از اصول مهم در تشکیل بانک حافظه موسیقیایی، تمرکز بر جزئیات نواختن سازها و صداهاست. به تفاوت‌های نازک در صدای تارهای گیتار، ریتم‌های مختلف در دقت نواختن و حتی صدای رزونانس ویولن توجه کنید. و یا حتی در موسیقی دستگاهی ایران که بر پایه ردیف بنا شده، اگر هر گوشه ای از ردیف را به خوبی بشنویم و تفاوت صدایی هر یک از دستگاه ها و گوشه‌ها را یاد بگیریم، به راحتی میتوانیم پس از شنیدن تصانیف، قطعات، و ملودی های ایرانی مُد یا مایه آن قطعه که همان دستگاه است را تشخیص دهیم.
3. دقت ریتمیک: تجربه اثرات ریتم‌های مختلف
ریتم لازمه تشکیل موسیقی است، ریتم‌ها به جذابیت و جذبه موسیقی افزوده و حس زنده‌ای به قطعه موسیقی می‌دهند. توجه به الگوها و ریتم‌های پیچیده در موسیقی، به شما کمک می‌کند تا به طور عمیق‌تر به اثرات ریتمیک موسیقی پی ببرید. این تجربه به شما امکان می‌دهد تا با دقت به انتخاب و تفسیر ریتم‌های مختلف در قطعات موسیقی بپردازید. با تشکیل بانک حافظه موسیقیایی و ذخیره جزئیات مختلف در ذهن خود، شما می‌توانید به یک شنونده برتر تبدیل شوید که به تمام جزئیات و ابعاد موسیقی توجه دارد و تجربه‌ای عمیق و تأثیرگذار از گوش دادن به موسیقی دارد.
رابطه همزیست: گوش دادن و آفرینش
موسیقی به عنوان یک هنر چند وجهی، از روابط چندجانبه و تعاملات پیچیده‌ای تشکیل شده است. در این میان، رابطه مهمی بین دو جنبه کلیدی وجود دارد: گوش دادن و آفرینش. این دو وجهی که به نظر ممکن است مستقل به نظر بیایند، در واقع با یکدیگر همزیست و تعامل دارند. ارتباط عمیق میان گوش دادن به موسیقی و توانایی خلق و آفرینش آثار موسیقیایی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
الهام‌بخشی از گوش دادن:
گوش دادن به انواع مختلف موسیقی و درک عمیق از آنها، می‌تواند منبعی از الهام برای آفرینش آثار موسیقیایی شما باشد. آگاهی از انواع ملودی‌ها، ریتم‌ها و هارمونی‌ها به شما ایده‌های جدیدی برای خلق قطعات موسیقی می‌دهد. این الهام‌بخشی می‌تواند تجربه گوش دادن شما را به یک فرآیند خلاقانه تبدیل کند. میتوان گفت برای خلق موسیقی نیاز به الهام گرفتن از ملودی‌های موجود در طبیعت و یا حتی موسیقی‌های ساخته شده توسط دیگر آهنگسازان است. یا به نوعی موزیسین قبل از آفرینش موسیقی بهتر است اول به کپی و بازنوازی و یا بازخوانی آثار پیشینیان کند تا بتواند بهتر و اصولی‌تر به ساخت و آفرینش یک اثر بپردازد.
جمع‌بندی
در این مقاله به اهمیت و تأثیر گوش دادن به موسیقی با تمرکز و تجربه عمیق پرداختیم. گوش دادن به موسیقی تبدیل به هنری می‌شود که ارتباط نزدیکی را بین شنونده و قطعه‌های موسیقی ایجاد می‌کند. تشکیل یک بانک حافظه موسیقیایی با ذخیره جزئیات ملودی‌ها، ریتم‌ها و صداها، به شنونده امکان می‌دهد به صورت عمیق‌تر و با دقت بیشتری به موسیقی گوش دهد. همچنین، ارتباط همزیستی بین گوش دادن و آفرینش موسیقی، به شما امکان الهام‌بخشی از اثرات موسیقی برای خلق آثار جدید را می‌دهد. این تجربه‌ی همزیستی باعث می‌شود که شما به عنوان یک موزیسین، به طور معناداری از موسیقی لذت ببرید و به عنوان یک شنونده برتر، ارتباط عمیق‌تری با دنیای موسیقی برقرار کنید.
مراجع
- “Developing Musicianship Through Aural Skills: A Holistic Approach to Sight Singing and Ear Training” – نویسنده: Kent D. Cleland و Mary Dobrea-Grindahl این مقاله به تکنیک‌ها و راهکارهایی برای تقویت شنوایی و تجربه عمیق‌تر موسیقی پرداخته و به تمرین‌هایی برای بهبود شنوایی موسیقی می‌پردازد.
- “The Importance of Aural Skills in Music Education” – نویسنده: Gary Steven Karpinski این مقاله به اهمیت مهارت‌های شنوایی در آموزش موسیقی و تأثیر آن بر تقویت عمق تفهیم موسیقی پرداخته است.
- “Ear Training for Musicians: A Practical Guide to the Development of Aural Skills” – نویسنده: Michael Houlahan و Philip Tacka این منبع به توضیح تکنیک‌ها و تمرین‌هایی برای بهبود شنوایی موسیقی پرداخته و به مطالب مرتبط با تقویت شنوایی موسیقی می‌پردازد.