هفت نکته مهم در نگهداری از تار
یکی از ضروری‌ترین اصولی که هنرجویان تار باید آن را بیاموزند، روش نگهداری از تار است. زیرا عدم نگهداری صحیح از تار باعث کم شدن عمر آن و پایین آمدن کیفیت صدایش می‌شود. همچنین ساز تار به علت داشتن پوست، نسبت به سازهای دیگر مانند سه تار حساس‌تر است. عوامل زیادی وجود دارند که باعث صدمه زدن به تار می‌شوند. بنابراین ما در این مقاله قصد داریم برای حفظ و نگهداری از تار به معرفی مهم‌ترین عوامل آسیب‌زا بپردازیم.
نگهداری از تار در برابر نور خورشید
تابش مستقیم نور خورشید تاثیرات نامطلوبی بر روی ساز تار می‌گذارد. اگر مدت زیادی نور خورشید به تار بتابد، دسته آن تاب برمی‌دارد، درزهای ساز باز می‌شوند، رنگ تار می‌پرد و پرده‌ها و پوست پاره می‌گردند. بنابراین بهتر است تار را حتی وقتی در کاور قرار دارد در معرض تابش نور آفتاب قرار ندهید. همچنین اگر نیاز است در فضای باز نوازندگی کنید حتما زمان را در نظر بگیرید.
حافظت از تار در برابر رطوبت
یکی از نکات نگهداری از تار توجه به رطوبت محیط است. از آنجایی که جنس تار از چوب است، آب و هوای مرطوب باعث فرسودگی و تخریب آن می‌شود. همچنین رطوبت باعث خشکی گوشی‌های کوک و گیر کردن آنها در حفره سرپنجه می‌گردد. اگر در مناطق مرطوب کشور زندگی می‌کنید باید حتما سیلیکاژل و یا جوش شیرین را در کاور آن قرار دهید تا رطوبت اضافی را به خود جذب کنند. برای جلوگیری از گیر کردن گوشی‌ها نیز می‌توانید از پودر بچه استفاده کنید.
جابجایی و حمل ساز
اگر به هر دلیلی نیاز دارید که سازتان را دائما با خود حمل کنید، برای نگهداری از آن باید حتما از کیس‌های محکم و ضد ضربه استفاده نمایید. در غیر این صورت ممکن است در اثر جابجایی، ساز دچار ضربه و آسیب شود. برای مثال امکان دارد دسته تار ترک بردارد و یا پوست کاسه ساز در اثر ضربه پاره شود.
تاثیر دما بر روی تار
یکی از عواملی که باعث تغییر شکل تار می‌شود تغییرات دما می‌باشد. تار به تغییر ناگهانی دما بسیار حساس است و کیفیت صدای آن به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. محیط‌های بسیار گرم و یا بسیار سرد باعث کم شدن عمر تار و پایین آمدن کیفیت بدنه آن می‌شود. بنابراین در فصل زمستان به هیچ وجه سازتان را در مجاورت بخاری، شومینه و یا شوفاژ نگذارید. در شرایطی که می‌بایست تار را بین دو محیط با دمای متفاوت جابجا کنید، ممکن است ساز دچار شوک دمایی شود. بنابراین مهم است که به آن فرصت دهید تا با دمای محیط جدید سازگار شود.
نگهداری از تار در برابر حشرات
همانطور که می‌دانید جنس تار از چوب است و ممکن است در معرض حمله حشراتی مانند بید و موریانه قرار بگیرد. این حشرات به وسایل چوبی حمله کرده و از درون آنها را تخریب میکنند. بنابراین برای نگهداری از تار در برابر این حشرات، می‌بایست آن را از وسایل آلوده به بید و موریانه دور نگه داشت. همچنین می‌توانید به صورت دوره‌ای سطح تار را لاک الکل بزنید تا حفره‌های آن پوشیده شوند. از نشانه های وجود موریانه و بید در ساز، دیده شدن گرد چوب در کاور آن است. در این حالت می توانید قرص برنج یا نفتالین را درون کاور قرار دهید و با سورنگ سم حشره کش را به حفره های تار تزریق کنید.
تمیز نگه داشتن تار
چربی و آلودگی دست و محیط به صورت جرم بر روی دسته، پوست و سیم‌های تار جذب می‌شوند. این آلودگی‌ها سبب آسیب رساندن به ساز شده و صدای آن را خفه میکنند، در نتیجه صدای مطلوبی از ساز نخواهید شنید. برای حفاظت و نگهداری از تار در برابر چربی و آلودگی کافی است قبل از نواختن، دستان خود را بشورید و ساز را در محیط‌های آلوده قرار ندهید.
دور نگه داشتن تار از الکل
از آنجایی که رنگ سطح تار از جنس لاک است نباید برای تمیز کردن آلودگی‌ها از الکل استفاده کرد. در این صورت لاک از سطح ساز پاک می‌شود و باعث مات شدن و رنگ پریدگی آن می‌گردد. رنگ براق روی سطح تار علاوه بر زیبایی باعث حفاظت از آن در برابر پوسیدگی و خوردگی می‌شود. می‌توانید برای تمیز کردن تار از یک قلموی نرم و خشک استفاده کنید.
نحوه بستن و تعویض پرده تار
گاهی اوقات پرده‌های تار بر اثر تمرین زیاد و حرکت دست بر روی آنها، فرسوده و یا پاره می‌شوند. این امر باعث می‌شود صدایی ناکوک و غیر عادی از سازتان بشنوید. برای تعویض پرده‌های قدیمی ابتدا باید آنها را با یک جسم تیز مثل تیغ جدا کنید. در این مرحله مراقب باشید تا بدنه ساز زخمی نشود. سپس به اندازه مناسب از نخ پرده را برش دهید و به دور دسته ساز محکم ببندید. در این مرحله مهم است که بدانید برای نت مورد نظر، پرده را چند لایی می‌بندند.
نحوه انداختن و تعویض پوست تار
نحوه انداختن پوست تار تاثیر بسیار مهمی در کیفیت صدادهی آن دارد. وظیفه پوست انتقال ارتعاشات خرک به کاسه تار و هوای داخل آن می‌باشد. بنابراین مهم است که پوست تار توسط یک فرد ماهر انداخته و یا تعویض شود. پوست مناسب باید کهنه و بدون برفک، بدون چربی و شیشه‌ای باشد. معمولا قسمت ضخیم پوست را برای نقاره و قسمت نازک آن را برای کاسه استفاده میکنند. قبل از انداختن پوست می‌بایست آن را خیس کرد و سپس با سریش چسباند.
کلام آخر
همانطور که دانستید تار ساز حساسی است و برای حفظ کیفیت صدا و طول عمر آن باید فاکتورهای زیادی را در نظر بگیرید. بنابراین ما تلاش کردیم در این مقاله مهم‌ترین نکات در روش نگهداری از تار را برایتان شرح دهیم تا بتوانید تا جایی که ممکن است از سازتان مراقبت کنید. اگر از علاقه‌مندان به یادگیری تار هستید می‌توانید در مجموعه سه لا چنگ ثبت‌نام کرده و به جمع هنرجویان ما بپیوندید. در این مجموعه برترین و حرفه‌ای‌ترین اساتید آموزش تار آنلاین از سرتاسر کشور در حال آموزش به هنرجویان می‌باشند.
مدرسین مجموعه سه لا چنگ در امر آموزش مجازی بسیار باتجربه و توانا هستند. بنابراین می‌توانید با خیالی راحت در کلاس‌های آموزش آنلاین تار ما شرکت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در کلاس‌ها می‌توانید با شماره 91015489-021 تماس حاصل نمایید و یا فرم مشاوره رایگان زیر را پر کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس بگیریم.
جهت مشاوره رایگان و ثبت‌نام در کلاس‌ها فرم زیر 👇 را پر کنید.