هر آنچه باید درباره تفاوت ساز قانون و سنتور بدانید
در دنیای موسیقی سازهای زیادی وجود دارند که حتی با وجود فاصله جغرافیایی بین زادگاهشان بسیار به یکدیگر شبیه هستند. از جمله این سازها می‌توان به سنتور و قانون اشاره کرد. شباهت این دو ساز آنقدر زیاد است که گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. حتی شاید برای شما هم پیش آمده باشد که ساز سنتور و قانون را از هم تشخیص ندهید. بنابراین ما در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت ساز قانون و سنتور بپردازیم تا بتوانید به راحتی و با یک نگاه متوجه تفاوت‌های ظاهری این دو ساز کهن و اصیل شوید.
هر دو ساز سنتور و قانون از سازهای زهی زخمه‌ای می‌باشند. این بدان معنی است که صدا از طریق ضربه زدن بر سیم‌هایشان تولید می‌شود. ساختمان و اجزای هر دو ساز از جنس چوب و فلز است، به ویژه از چوب گردو برای ساخت آنها بسیار استفاده می‌شود. برای نواختن سنتور از مضراب استفاده می‌کنند در حالی که قانون را با دو انگشت سبابه راست و چپ می‌نوازند. در ادامه به بررسی ساختمان سنتور و قانون، اجزای سازنده هر دو ساز و تفاوت ساز قانون با سنتور می‌پردازیم.
تفاوت ساز قانون و سنتور در اجزای تشکیل دهنده آنها
جعبه‌ی صدا و بدنه
اولین موردی که در تفاوت ساز سنتور و قانون به چشم می‌خورد شکل ظاهری آنها است. جعبه صدا در هر دو ساز به شکل ذوزنقه می‌باشد اما با این تفاوت که جعبه صدا در سنتور شامل دو صفحه ذوزنقه متساوی الاضلاع است و در قانون این صفحات به صورت ذوزنقه قائم الزاویه می‌باشند. در هر دو ساز این دو صفحه توسط چهار کلاف جانبی به یکدیگر متصل شده‌اند. همین تفاوت در شکل جعبه صدا باعث می‌شود حجم صدای خروجی در ساز قانون و سنتور نیز با یکدیگر فرق کند.
صفحه رویی
یکی دیگر از اجزایی که در بررسی تفاوت ساز قانون و سنتور به آن می‌پردازیم صفحه رویی آنها است. صفحه رویی سنتور و قانون از نظر ظاهری دارای تفاوت‌هایی است که بر روی خروجی صدا تاثیر می‌گذارد. بر روی صفحه سنتور دو گل مشبک برای خروج صدا و در دو طرف آن وجود دارد. در ساز قانون تعداد خروجی‌های صدا بیشتر است. بر روی صفحه رویی سنتور 9 عدد خرک در دو ردیف نصب می‌شوند و از روی هر خرک 4 سیم هم‌صدا عبور می‌کند. صفحه رویی قانون نیز دارای شبکه‌هایی برای خروج صدا می‌باشد. در سمت چپ ساز قانون 27 پرده گردان و 81 عدد گوشی قرار دارد. در سمت راست نیز یک خرک نصب می‌شود که در زیر آن چهار تکه پوست مستطیلی شکل وجود دارد.
خرک
تعداد و شکل ظاهری خرک یکی دیگر از مواردی است که به عنوان تفاوت ساز قانون و سنتور باید به آن اشاره کرد. خرک سنتور یک استوانه چوبی است که ارتفاع آن 2 سانتیمتر و قطر آن 2 و نیم سانتیمتر است. همانطور که در مقاله ساختمان سنتور گفتیم یک طرف خرک سنتور یک دایره پهن و مسطح است که بر روی صفحه رویی نصب می‌شود و در طرف دیگر دارای یک شیار باریک و کم عمق است که یک مفتول فلزی در آن قرار می‌گیرد. همچنین تعداد خرک‌های سنتور 18 عدد است. خرک در قانون بصورت یک تیغه باریک چوبی است که طول آن 35 سانتیمتر و ارتفاع آن 2 سانتیمتر است. این خرک بصورت پیوسته بوده و به کمک 4 پایه کوچک چوبی روی سطح پوست‌ها نصب می‌شود. تمامی سیم‌های قانون از روی این خرک عبور می‌کنند.
تفاوت ساز قانون و سنتور در تعداد و جنس سیم‌ها
فرق ساز سنتور و قانون در سیم‌ها به تعداد و جنس آنها برمی‌گردد. سنتور دارای 72 عدد سیم زرد و سفید رنگ است. جنس سیم‌های سنتور از فلز برنج و فولاد می‌باشد. سیم‌های قانون 82 عدد است و جنس آنها از نایلون، زه و یا ابریشم روکش‌دار می‌باشد. در سنتور سیم‌های هم‌صدا بصورت 4تایی کوک می‌شوند اما در قانون سیم‌ها را در دسته‌های 3تایی، 2تایی و یا حتی تکی کوک می‌کنند.
گوشی های کوک
در هر دو ساز قانون و سنتور تعداد گوشی نصب می‌شود که یک سر سیم‌ها به آنها وصل است. با چرخاندن گوشی‌ها می‌توانید فرکانس سیم‌ها را تغییر داده و کوک ساز را عوض کنید و یا آن را تنظیم نمایید. تعداد گوشی‌ها در سنتور 72 عدد است که بصورت میله‌های فلزی ضد زنگ و در ردیف‌های 4تایی در کلاف سمت راست ساز نصب می‌شوند. اما در ساز قانون گوشی‌ها به شکل میخ‌های چوبی است و در سمت چپ ساز قرار می‌گیرند.
کلید یا آچار کوک
کلید کوک سنتور یک وسیله فلزی بصورت T شکل است که در انتهای آن شیار کم عمقی وجود دارد. هنگام کوک کردن سنتور گوشی‌های کوک را در این شیار قرار می‌دهند و می‌چرخانند. نوازنده برای کوک کردن ساز سنتور کلید کوک را با سمت راستش می‌چرخاند. کلید کوک در ساز قانون حدود 10 سانتیمتر است و در یک سر آن سوراخی به اندازه سر پهن گوشی قانون وجود دارد. نوازنده برای کوک کردن ساز قانون باید کلید کوک را با دست چپش بچرخاند. بنابراین یکی دیگر از موارد تفاوت ساز قانون و سنتور کلید کوک است.
شیطانک
یکی دیگر از اجزایی که باعث تفاوت ساز سنتور و قانون می‌شود شیطانک است. شیطانک سنتور چوب‌های باریکی هستند که در دو طرف ساز و بر روی صفحه رویی آن نصب می‌شوند. روی شیطانک سنتور شیار کم عمقی وجود دارد که سیم‌های ساز از روی آن می‌گذرند. شیطانک در ساز قانون به صورت یک قطعه چوب باریک بین گوشی‌ها و پرده گردان است و در سمت چپ ساز تعبیه شده است.
سیم گیر
سیم گیرهای سنتور میله‌های فلزی کوچکی هستند که سیم‌های ساز به آنها متصل می‌شوند. تعداد سیم گیرها در سنتور 72 عدد می‌باشد که در ردیف‌های 4تایی و در سمت چپ سنتور قرار دارند. سیم گیرهای ساز قانون در سمت راست ساز که یک کلاف توخالی است قرار می‌گیرند.
تفاوت ساز قانون و سنتور در وسعت صدا
در سنتور وسعت صدایی یک نت بیشتر از سه اوکتاو است. گاهی نوازنده‌های حرفه‌ای از پوزیسیون چهارم هم استفاده می‌کنند که باعث ایجاد وسعت صوتی بیشتری در سنتور می‌شود. وسعت صدای ساز قانون در حدود سه اوکتاو و نیم است. صداهایی که قانون تولید می‌کند از سنتور کمی بم‌تر است.
کلام آخر
همانطور که دانستید سازهای سنتور و قانون دارای اجزایی هستند که از نظر نام مشابه هستند اما شکل ظاهری و کارکرد آنها متفاوت می‌باشد. ما در این مقاله سعی کردیم شما را با تفاوت ساز قانون و سنتور به ویژه تفاوت در ساختمان و اجزای آنها آشنا کنیم تا دانش شما را درباره این دو ساز بالا ببریم. حال که با تفاوت‌های این دو ساز آشنا شدید می‌توانید برای یادگیری و آموزش سنتور آنلاین و یا قانون اقدام کنید. همیشه در مسیر یادگیری ساز، این را در نظر داشته باشید که وجود استادی حرفه‌ای و باتجربه می‌تواند روند یادگیری شما را بشدت تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین اگر دوست دارید بصورت آنلاین و در هر مکانی که هستید با بهترین مدرسین ساز سنتور در سراسر کشور ارتباط بگیرید می‌توانید به وبسایت سه لا چنگ مراجعه کرده و به جمع هنرجوهای ما بپیوندید. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در کلاس‌ها می‌توانید با شماره 91098925-021 تماس حاصل نمایید و یا فرم مشاوره رایگان زیر را پر کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس بگیریم.
جهت مشاوره رایگان و ثبت‌نام در کلاس‌ها فرم زیر را پر کنید.