سلفژ چیست و چه کاربردی دارد؟

در موسیقی، سلفژ، که به آن سلفا و سولفئو نیز می‌گویند، یک روش آموزش موسیقی است که برای آموزش مهارت‌های شنیداری، زیر و بمی‌خوانی موسیقی غربی استفاده می‌شود. سلفژ شکلی از solmization است.

Solmization سیستمی برای نسبت دادن یک هجای متمایز به هر نت از یک مقیاس موسیقی است.

اشکال مختلفی از solmization در حال استفاده است و در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است، اما solfège رایج ترین کنوانسیون در کشورهای دارای فرهنگ غربی است.

هجاها به نت‌ها اختصاص داده می‌شوند و به نوازنده این امکان را می‌دهند تا آهنگ‌های یک قطعه موسیقی را که برای اولین بار دیده می‌شود، شنیده یا ذهنی بشنود و سپس آن‌ها را با صدای بلند بخواند.

از زمان رنسانس سیستم‌های 4، 5 و 6 نت‌های مختلف به هم پیوسته برای پوشش اکتاو به کار گرفته شد. روش تونیک sol-fa هفت هجا را که معمولاً در کشورهای انگلیسی زبان استفاده می شود رایج کرد؛

do (یا doh در تونیک sol-fa)، re، mi، fa، so(l)، la، و ti یا si .

دو روش کنونی برای استفاده از سلفژ وجود دارد:

1) do ثابت، که در آن هجاها همیشه به زیر و بم های خاصی گره می خورند (مثلاً “do” همیشه “C-natural” است)

2) do متحرک، که در آن هجاها به درجه های مقیاس اختصاص داده می شوند.

تاریخچه

حدود هزار سال پیش یک راهب ایتالیایی به نام گویدو بود که مسئول گروه کُر در صومعه خود بود و برای کمک به راهبان دیگر در یادگیری سرودهای جدید با مشکل مواجه بود.

در آن زمان، موسیقی مانند امروز نوشته نمی شد و تنها کاری که گویدو می توانست انجام دهد این بود که یک ملودی جدید را بارها و بارها بخواند تا زمانی که راهبان دیگر آن را دریافت کنند.

گویدو راهی سریع‌تر برای آموزش آوازهای جدید می‌خواست، بنابراین تصمیم گرفت نت‌هایی که میخواند را نام‌گذاری کند.

او از آوازی استفاده می کرد که هر سطر را یک نت بالاتر از سطر قبل شروع می کرد و اولین هجای هر سطر یعنی Ut، Re، Mi، Fa، So و La را می گرفت. آنقدر خوب کار کرد که گویدو و روش او در سراسر ایتالیا معروف شد.

در طی قرن‌ها، سیستم گویدو برای نام‌گذاری آهنگ‌های مقیاس به دو، ر، می، فا، سو، لا، تی تکامل یافت. این سیستم نام‌گذاری صداها، که سولفژ نامیده می‌شود، به نوازندگان کمک می‌کند تا حسی از روابط بین نت‌ها ایجاد کنند.

چگونه از سلفژ استفاده می‌شود؟

در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر، ما معمولاً از Solfège با یک Do متحرک استفاده می کنیم، همانطور که Guido هزار سال پیش استفاده می کرد.

این بدان معناست که Do همیشه نت “پایه اصلی” و نت اول است، مهم نیست که کلید قطعه چیست. در کلید C، Do به معنای C است.

در کلید G، Do به معنای G است. کمی گیج کننده به نظر می رسد، اما در واقع انتقال آهنگ ها را بسیار آسان می کند. هنگامی که سلفژ یک ملودی را دانستید، می توانید هر نت را به عنوان Do تنظیم کنید و همان ملودی را با هر کلیدی که می خواهید دوباره بنویسید.

فواید سلفژ چیست؟

سلفژ برای شناسایی روابط بین نت های مختلف در موسیقی عالی است. به یادگیرنده کمک می کند تا الگوها را بشناسد و درک کند. الگویی در موسیقی که اغلب می شنوید So-Do است.

هنرجویان موسیقی که در سلفژ آموزش دیده اند، می‌توانند فاصله نت‌ها را بشنوند و بدانند که چه نتی است و اسمی برای آن دارند.

مواقعی که نامی برای چیزی ندارید، زمانی که آن الگو ظاهر می شود، برای مغز کمتر آشکار می شود و درک آن سخت‌تر می‌شود. هر نت عملکرد خاصی دارد و سلفژ به شما کمک می‌کند بدانید که وظیفه هر نت چیست.

به عنوان مثال، Do نت پایه اصلی است و قطعاتی که در این گام نواخته می‌شوند، انتهای موسیقی به این نت ختم می‌شود؛ پس نت دو است که باعث می شود احساس کنیم آهنگ تمام شده است.

برای هر کلیدی، این نت نام متفاوتی خواهد داشت، اما همیشه کار یکسانی دارد، و همیشه می‌توانید آن را در سلفژ Do بنامید.

در سلفژ سه مبحث به‌طور جداگانه آموزش داده می‌شوند:

• صدا خوانی به ایتالیایی Cantati

• وزن خوانی به ایتالیایی Parlati

• دیکته موسیقی به انگلیسی Music dictation

کانتاتی cantati صداخوانی:

خواندن صدا و فرکانس نت به صورت دقیق؛ در این بخش از سلفژ، هنرجو این توانایی را پیدا می‌کند که صدای هر نت را دقیقاً همانطور که شنیده می‌شود بخواند؛

به‌ طوری ‌که اگر نتِ «دو» به‌ همراه نواختن این نت روی پیانو خوانده شود، صدایی که از حنجرهٔ فرد خارج می‌شود دقیقاً با صدایی که پیانو تولید می‌کند یکسان است. درنهایت، هنرجو در این بخش از سلفژ، توانایی خواندن انواع نت را به صورت دقیق و در گام‌های مختلف پیدا می‌کند.

پارلاتی parlati وزن‌خوانی:

موسیقی بدون ریتم، ماهیت خودش را از دست می‌دهد؛ به همین علت مطالعهٔ انواع وزن‌ها و الگوهای ریتمی برای هر هنرجوی موسیقی بسیار مهم و ضروری است. وزن‌خوانی در واقع همان توانایی خواندن کشش نت‌ها است.

دیکتۀ موسیقی Music dictation:

در دیکته موسیقی، دیکتهٔ ریتم و دیکتهٔ صدا کار می‌شود، و هنرجو با تمرین فراوان و استفاده از مهارت‌هایی که به دست می‌آورد، توانایی نوشتن نت موسیقی‌ای را که می‌شنود پیدا می‌کند.